Jałowiec - rodzina cyprysowate

Gatunki jałowca: znamy 40 gatunków, w tym popularny u nas jałowiec pospolity (Juniperus communis) oraz jałowiec wirginijski (Juniperus virginiana) oraz mniej znane jałowiec chiński (Juniperus chinensis), jałowiec dawurski, jałowiec fenicki, jałowiec hiszpański, jałowiec łuskowaty (Juniperus squamata), jałowiec nadbrzeżny (Juniperus conferta), jałowiec Pfitzera, jałowiec płożący (Juniperus horizontalis), jałowiec rozesłany (Juniperus procumbens), jałowiec sawiński (Juniperus sabina), jałowiec skalny (Juniperus scopulorum), jałowiec sztywny.


Jałowiec pospolity (Juniperus communis) Gatunek rodzimy

Jałowiec pospolity gałązkaJałowiec pospolity
Jałowiec pospolity: gałązka i pokrój drzewa

Cechy drzewa: Jałowiec pospolity to zimozielone, iglaste drzewo lub krzew o kolumnowym pokroju, a czasami również w formie płaczącej lub płożącej. Wysokość generalnie do 5-6 metrów, choć spotyka się drzewa do 12 metrów wysokości. Korowina w młodości gładka, czerwonawo-brunatna, później szarobrunatna wzdłuż popękana.

Liście. Liście szpilkowate, po trzy w okółku, oddalone od siebie, prosto odstające, sztywne, kłujące, do 30 mm długości i 2 mm szerokości. Igły zwykle szarozielone lub błękitnozielone, z wierzchu z szeroką białą wstęgą środkową i wąskimi zielonymi smugami brzeżnymi.
Kwiaty. Kwiaty rozdzielnopłciowe, rozmieszczone dwupiennie. Pojawiają się jesienią w pachwinach liści okółków w środkowej części gałązek. Kwiaty męskie małe, podłużne, żółte, zwykle skierowane skośnie w dół, składają się z licznych okółków o 3 łuskowatych pręcikach. Kwiaty żeńskie bardzo małe i niepozorne, zielonkawe, prosto wzniesione, składające się z licznych 3.członowych okółków o podłużnie spiczastych listkach łuskowych. Trzy zalążki są umieszczone szczytowo pomiędzy trzema najwyższymi łuskowatymi listkami.
Szyszkojagody. Łuski kwiatów żeńskich po zapyleniu zrastają się w jedną i mięsistą szyszkojagodę otaczającą 3 nasiona. Niedojrzałe szyszkojagody są zielonkawe, wielkości grochu i nieprzyjemne w smaku. Dojrzewają dopiero jesienią drugiego lub trzeciego roku. Mają ok. 1 cm średnicy, są czarnobrunatne, niebieskawo oszronione, na krótkich trzoneczkach. Nasiona słabo 3.kanciaste, jasnobrunatne, z twardą łupiną.

Jałowiec pospolity szyszkojagodyJałowiec pospolity igły
Jałowiec pospolity: szyszkojagody i igły

Pochodzenie: Północna i środkowa część Europy, Azji i Ameryki Północnej.

Rozmaitości: Jałowiec ma właściwości prozdrowotne. W ziołolecznictwie wykorzystuje się szyszkojagody, igły i drewno. Zaleca się stosowanie jałowca w artretyzmie, cukrzycy i nadczynności tarczycy. Leki z jałowca można przyrządzać jako napary, wyciągi wodne i nalewki, syropy, wino i piwo. Z owoców jałowca robi się znany alkohol - gin. Jałowiec wykorzystuje się też w kuchni, jako przyprawa do pasztetów, marynat oraz potraw z dziczyzny i bigosu nadając im korzennego, balsamicznego zapachu. Drewno jałowca ma zastosowanie przy wędzeniu wędlin i ryb.

Drzewa podobne: Podobny do niektórych cyprysów i cyprysików.

Lokalizacja zdjęć: Zdjęcia pochodzą głównie z terenu MłDK, parków i skwerów w Żyrardowie.


- -




Jałowiec wirginijski (Juniperus virginiana)

Jałowiec wirginijski igłyJałowiec wirginijski gałązki
Jałowiec wirginijski: igły i gałązki

Cechy drzewa: Jałowiec wirginijski to wysokie drzewo do 30 metrów wysokości. Boczne gałęzie z wiekiem odstają lub zwisają. Korowina szara lub czerwonobrązowa.
Liście. Igły łuskowate i szpilkowate, ustawione naprzeciw siebie parami. Do 12 mm długości. Ostro zakończone z odstającym wierzchołkiem - szorstkie w dotyku.
Owoce. Drobne szyszkojagody, kuliste do 6 mm średnicy. Pokryte granatowoniebieskim nalotem. Dojrzewają już w pierwszym roku jesienią.

Pochodzenie: Wschodnia część Ameryki Północnej.

Jałowiec wirginijski szyszkojagodyJałowiec wirginijski szyszkojagody
Jałowiec wirginijski: szyszkojagody

Rozmaitości: Jałowiec wirginijski posiada piękne drewno o wiśniowoczerwonym zabarwieniu i silnym aromacie. Roztarte gałązki cechują się ostrym i nieprzyjemnym zapachem. Roślina dwupienna. Sprowadzony do Europy w 1664 roku, a do Polski w XIX wieku. Bardzo wytrzymały na mrozy i suszę. Mało wymagający w aspekcie gleby. Preferuje miejsca nasłonecznione. Rozmnaża się z nasion. Często spotykany w parkach i na cmentarzach.

Odmiany jałowca wirginijskiego: 'Blue Cloud', 'Blue Mountain', 'Burkii', 'Canaertii', 'Elegantissima', 'Frosty Morn', 'Glauca', 'Globosa', 'Golden Spring', 'Grey Owl', 'Hetz', 'Kosteri', 'Pendula', 'Pyramidalis', 'Schottii', 'Sulphur Spray', 'Tripartita'.

Drzewa podobne: Podobny do niektórych cyprysów i cyprysików.

Lokalizacja zdjęć: Cmentarz w Żyrardowie, arboretum w Rogowie.


- -





Jałowiec - strona druga

- Drzewa Polski - Atlas drzew -