Ambrowiec - rodzina oczarowate

Gatunki ambrowca: na świecie znanych jest 5 gatunków tego drzewa, w Polsce spotykany jest jeden - ambrowiec amerykański (Liquidambar styraciflua) zwany balsamicznym.

W Turcji i na Rodos rośnie ambrowiec wschodni (Liquidambar orientais), a w Chinach i Tajwanie Liquidambar formosana, pozostałe w Azji południowo-wschodniej to Liquidambar cerasifolia oraz Liquidambar acalycina.


Ambrowiec amerykański, ambrowiec balsamiczny
(Liquidambar styraciflua)

Ambrowiec amerykański pąkiAmbrowiec amerykański kora
Ambrowiec amerykański: pąki i korkowe narośla pędów

Cechy drzewa: Ambrowiec amerykański, zwany często ambrowcem balsamicznym, w swojej ojczyźnie osiąga wysokość do 45 metrów. U nas dużo niżej - do 10-12 metrów, rzadziej 15-20 metrów. Ambrowiec amerykański posiada szerokostożkowatą koronę oraz prosty pień pokryty głęboko bruzdowaną, ciemnoszarą korowiną. Ambrowiec wydaje często odrośla korzeniowe, ale w Polsce, zapewne ze względu na ostrzejszy klimat, są one nielicznie spotykane. Pędy początkowo zielonobrązowe, potem brunatne, często z pięknymi, korkowymi naroślami, jak u wiązu polnego. Formy szczepione o kolumnowym pokroju nie mają tej cechy korowiny na gałązkach.

Ambrowiec amerykański liść wiosnąAmbrowiec amerykański liść
Ambrowiec amerykański: pierwsze wiosenne liście i liście latem

Liście. Ambrowiec balsamiczny ma ulistnienie skrętoległe, czym różni się od podobnych wyglądem klonów. Liście dłoniasto klapowane, szerokości 10-18 cm, u nasady sercowate, o pięciu długich, odlegle piłkowanych klapach, z wierzchu błyszczące i ciemnozielone, od spodu jaśniejsze, z kępkami brunatnych włosków w kątach nerwów, po roztarciu pachnące. Jesienią liście ambrowca przebarwiają się wspaniale na kolory purpurowofioletowe, pomarańczowe, czerwone lub żółtawe. To czyni ambrowca jednym z bardziej dekoracyjnych drzew o tej porze roku. Jednakże różnorakość i intensywność przebarwień zależy od wielu czynników - nasłonecznione stanowisko, gęstość zadrzewienia, gleba i jej odczyn, wiek drzewa.

Kwiaty. Kwiaty rozdzielnopłciowe, niepozorne, bezpałkowe. Męskie w zbitych główkach zebranych w wyprostowane, szczytowe grona, żeńskie również w główkach, lecz zwisających na długich szypułkach.
Kwitnienie. Ambrowiec balsamiczny kwitnie pod koniec maja i na początku czerwca.

Owoce. Owocostany kuliste o średnicy do 3 cm, zwisające, złożone z licznych, twardych torebek, szczelne ze sobą zrośniętych i opatrzonych na szczycie długim, kolczastym wyrostkiem. Nasiona oskrzydlone, najczęściej po 2 w torebce (pozostałe niewykształcone). Podobnie jak u platana, owocostany pozostają przez całą zimę na drzewie. Czasami wiszą aż do wiosny przyszłego sezonu, a czasami nawet dłużej i na drzewie można spotkać młode, zielone owoce i czarne z poprzedniego sezonu.


Pochodzenie: Ameryka Północna - południowo-wschodnie obszary od Nowego Jorku i Illinois do Florydy i Missisipi.

Ambrowiec amerykański kwiatAmbrowiec amerykański owoc
Ambrowiec amerykański: kwiaty i owoce

Rozmaitości: Ambrowiec balsamiczny rośnie na terenach wilgotnych, często w dolinach rzek i nad jeziorami. W naszych warunkach klimatycznych ambrowiec amerykański wyrasta zwykle w niewysokie drzewa, chociaż coraz częściej spotyka się już takie pod 10 metrów. W młodości jest wrażliwy na bardzo niskie temperatury. Kiedyś był polecany tylko dla cieplejszych rejonów Polski, aktualnie dla zachodniej, południowej i centralnej Polski. Wymaga żyznych, dostatecznie wilgotnych gleb i w miarę osłoniętych, ciepłych stanowisk. Jedno z najpiękniejszych drzew parkowych, we wspaniałych, urokliwych barwach w okresie jesiennych przebarwień. Polecany przede wszystkim do sadzenia pojedynczo lub w luźnych grupach na dużych powierzchniach trawników. Rozmnaża się z nasion, które u nas najczęściej nie dojrzewają i trzeba je sprowadzać z krajów o łagodniejszym klimacie.

Wysokie, szczepione ambrowce balsamiczne kupowane w szkółkach nie posiadają korkowych narośli i błędnie uznaje się je za inny gatunek ambrowca, a amerykański i balsamiczny to synonimy tego samego gatunku drzewa.

Ambrowiec amerykański jesieniąAmbrowiec amerykański zimą
Ambrowiec amerykański: liście jesienią i owoce w zimie

Drzewa podobne: Ze względu na liście ambrowiec amerykański może przypominać klon srebrzysty (który ma jednak dużo jaśniejszą - szarą, srebrną spodnią stronę liści i nie przebarwia się tak na czerwono jesienią, jak ambrowiec), podobny z kształtu i kolorytu liści jest również klon mono, ale jest tak rzadko u nas spotykany, że o pomyłkę trudno. Ze względu na owoce, podobny jest platan klonolistny (który łatwo rozróżnić po łuszczącej się korze koloru żółtego, brązowego i zielonego i dużo większych liściach). Ze względu na korowinę podobny jest do wiązu polnego, który ma zupełnie inne liście i owoce.

Ambrowiec amerykański drzewo jesieniąAmbrowiec amerykański przebarwienia
Ambrowiec amerykański: drzewo jesienią i przebarwienia liści

Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Powsinie, arboretum w Rogowie, Żyrardów os. Wschód, ogródek autora, Warszawa Metro Ratusz, Pola Mokotowskie, Muzeum Ziemi.


Ambrowiec balsamiczny - skan liścia drzewa

Ambrowiec amerykański - skan liścia drzewa
Ambrowiec amerykański – liść drzewa - lato i jesień [skan]

Nazwa angielska: Sweetgum, American sweetgum, American storax, hazel pine, bilsted, redgum, satin-walnut, star-leaved gum, alligatorwood.



- Zdjęcia ambrowca amerykańskiego -





Ambrowiec balsamiczny odmiana 'Aurea'
(Liquidambar styraciflua 'Aurea')

Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Aurea'Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Aurea'
Ambrowiec balsamiczny 'Aurea'

Odmiana 'Aurea' ambrowca balsamicznego cechuje się nieregularnie żółto nakrapianymi liśćmi. Cecha ta jednak nie występuje na wszystkich liściach. Część liści jest cała zielona, a część niemal cała żółta. Jesienią przebarwiają się typowo na czerwone barwy. Bardzo dekoracyjna odmiana od wiosny do końca jesieni.


Lokalizacja zdjęć: Zdjęcia pochodzą z Ogrodu Botanicznego w Warszawie.


Ambrowiec balsamiczny odmiana 'Gum Ball'
(Liquidambar styraciflua 'Gum Ball')

Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Gum Ball'Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Gum Ball'
Ambrowiec balsamiczny 'Gum Ball'

Odmiana 'Gum Ball' to kulista odmiana ambrowca znaleziona przez Hirama B. Stubblefielda z Forest Nursery w stanie Tennessee około 1965 roku. Spotykana najczęściej w formie szczepionej na wysokim pniu. Formy nieszczepione są karłowe i rosną w postaci małych kul. Niestety odmiana relatywnie słabiej się przebarwia jesienią i ma niższą odporność na duże mrozy.


Lokalizacja zdjęć: Zdjęcia pochodzą z Ogrodu Botanicznego w Warszawie.


Ambrowiec balsamiczny odmiana 'Silver King'
(Liquidambar styraciflua 'Silver King')

Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Silver King'Ambrowiec balsamiczny - odmiana 'Silver King'
Ambrowiec balsamiczny 'Silver King'

Odmiana 'Silver King' ambrowca balsamicznego cechuje się zielonymi liśćmi o jasnych, białokremowych brzegach. Jesienią zieleń liści zmienia barwę na odcień purpury i fioletu, co z białą otoczką daje niesamowicie urokliwy efekt.


Lokalizacja zdjęć: Zdjęcia pochodzą z Ogrodu Botanicznego w Warszawie.


- -




- Drzewa Polski - Atlas drzew -