Skrzydłorzech - rodzina orzechowate

Gatunki skrzydłorzecha: znamy 8 gatunków, w tym w Polsce głównie skrzydłorzech kaukaski.

Pozostałe to skrzydłorzech chiński i skrzydłorzech japoński, rzadko spotykane w naszych arboretach i ogrodach botanicznych.


Skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia)

Skrzydlorzech kaukaski młody liśćSkrzydlorzech kaukaski pąk kwiatowy
Skrzydłorzech kaukaski: pąk z pierwszym liściem i kwiatostany

Cechy drzewa: Skrzydłorzech kaukaski to piękne i okazałe drzewo ozdobne do 20, a nawet 30 metrów wysokości z ogromnymi skrętoległymi, złożonymi, nieparzystopierzastymi liśćmi i długimi zwisającymi bardzo długimi owocostanami. Gałązki mają rdzeń podzielony na komory. Od korzeni skrzydłorzecha odchodzi wiele odrostów, z których wyrastają nowe drzewka.

Kwiaty. Kwiaty pojawiają się w kwietniu, kwiatki męskie grube i zielone 7,5 – 12,5 cm długości, żeńskie dłuższe, o mniej gęstych kwiatach, czerwone szypułki tworzące owocujące bazie o długości 30 – 50 cm.
Liście. Ogonek liściowy długości 1-3 cm, 9-21 wąskich, lancetowatych listków długości do 18 cm i szerokości do 5 cm. Liść potrafi osiągnąć 60 cm. Jesienią liście żółkną.
Owoce. Owoce oskrzydlone, zielonawe, liczne zgromadzone w wydłużonych, bardzo charakterystcznych gronach, każdy o kształcie przypominającym spodek UFO o szerokości ok. 2 cm.

Skrzydlorzech kaukaski pokrój drzewaSkrzydlorzech kaukaski gałązka
Skrzydłorzech kaukaski: pokrój drzewa i gałązka z liściami

Pochodzenie: Azja, Zakaukazie, Turcja, Iran.

Skrzydlorzech kaukaski liśćSkrzydlorzech kaukaski owoc
Skrzydłorzech kaukaski: liść i owoc

Rozmaitości: Zwany bywa orzechem kaukaskim. Do Europy został sprowadzony w koncówce XVIII wieku (do Francji w 1784, a do Wielkiej Brytanii po 1800 roku). Drzewo spotykane w Polsce, głównie w starszych parkach. Wśród nowych nasadzeń raczej nie występuje.
Najstarszy skrzydłorzech kaukaski (ponad 250 lat) rośnie w parku miejskim w Szprotawie w woj. lubuskim i osiąga 26 metrów oraz 428 cm obwodu (stan na 2012 rok).

Jego drewno jest bardzo cenione w przemyśle meblarskim.

Drzewa podobne: Można go pomylić, ze względu na podobne liście, z rzadziej spotykanymi u nas orzechami czy orzesznikami. Pąki, owoce i korowina pozwalają na szybką identyfikację.

Skrzydlorzech kaukaski owocostanSkrzydlorzech kaukaski owocostan jesienią
Skrzydłorzech kaukaski: owocostan latem i jesienią

Lokalizacja zdjęć: Kilka zdjęć pochodzi z parku w Piaskowej Skale. Jedno stare drzewo i jedno młodsze rośnie także w Parku w Żelazowej Woli. Kilka pięknych skrzydłorzechów rośnie również w parku 18 Marca w Kołobrzegu. Skrzydłorzecha można jeszcze podziwiać w parku w Krowiarkach, Młochowie, Ogrodzie Botanicznym w Warszawie oraz w najstarszym parku w Łodzi w Parku Źródliska II.


- Zdjęcia skrzydłorzecha kaukaskiego -




- Drzewa Polski - Atlas drzew -