Cechy drzewa:
Sosna pospolita może osiągać wysokość do 45 metrów. U nas nie osiąga takich rozmiarów. Ma prosty, równy pień zakończony
parasolowatą lub stożkową koroną. Gałązki i górna część pnia pokryta
jest brązowo-czerwono korą, łuszczącą się warstwami, natomiast dolna część
pnia ma korę grubą, wielobocznie popękaną, wewnątrz czerwoną.
Igły. Sosna 2.igłowa. Szpilki sinozielone, sztywne o długości 4 do 7 centymetrów, osadzone po dwie wokół gałązek.
Szyszki Szyszki ma osadzone pojedynczo lub po dwie, trzy, stojące na zgiętych w dół trzonkach, o długości
do 7 cm. Niedojrzałe zielone, dojrzewają w drugim roku i wtedy brunatnieją. W trzecim roku ciemnieją i na wiosnę pękają uwalniając uskrzydlone nasiona, zaraz potem (lub jednocześnie) opadają z gałązek.
Pochodzenie: Europa, Azja.
Rozmaitości:
W Polsce sosna zwyczajna ma duże znaczenie gospodarcze, gdyż jest jednym z najpospolitszych drzew leśnych i dostarcza cennego drewna. Sosna od najdawniejszych czasów była stosowana w medycynie ludowej. Odwary z pączków, igieł lub zielonych szyszek stosowano do leczenia szkorbutu, puchliny wodnej, reumatyzmu, bólów zębów, artretyzmu, gruźlicy, chorób skóry, ukąszeń żmii itp. Bursztyn, czyli skamieniała żywica sosny był od wieków amuletem i lekiem na wiele schorzeń.
Drzewa podobne:
W Polsce z sosen dwuigłowych można jeszcze spotkać sosnę czarną - posiada dłuższe i grubsze igły koloru bardziej ciemno-zielonego i większe szyszki.
Lokalizacja zdjęć: Lasy i parki w całym kraju.
Cechy drzewa:
Sosna czarna posiada stożkowatą i smukłą koronę, która u starszych drzew staje się bardziej płaska i nieregularna. Kora ciemnobrązowa, czarnawa w zagłębieniach po szarobrązową z wierzchu, bruzdowata, podzielona na kwadratowe płytki.
Igły. Igły w pęczkach po 2 sztuki, spłaszczone, sztywne, ciemnozielone i spiczaste, długości do 18 cm, grubości 1–2 mm. Pozostają na drzewie od 3 do 4 lat. W miejscu przytwierdzenia do pędu widoczne charakterystyczne, czarnawe otoczki.
Szyszki. Męskie szyszki są żółte, małe i podłużne, wyrastają kępkami u podnóża młodych pędów. Żeńskie początkowo kuliste, żółte do czerwonawych, rosną pojedynczo lub po dwie, trzy wokół gałęzi. Dojrzewające szyszki stają się symetryczne, jajowate, niedojrzałe są ciemnozielone, potem ciemnieją. Osiągają maksymalnie 8 cm długości. Łuski zaokrąglone, z krótkim, znikomym kolcem, wewnątrz szyszki prawie czarne.
Pochodzenie: Południowa Europa, Azja Mniejsza.
Rozmaitości:
Do Polski sosnę czarną sprowadzono w 1759 roku.
Drzewa podobne:
W Polsce z sosen dwuigłowych najpopularniejsza jest sosna pospolita - ma krótsze i drobniejsze igły oraz mniejsze szyszki. Różnica jest też w korowinie i przytwierdzeniu igieł do pędów. Dużo bardziej łamliwe igły ma sporadycznie u nas spotykana sosna czerwona.
Lokalizacja zdjęć: Żyrardów, cmentarz, ul. Witosa, os. Wschód
Cechy drzewa:
Sosna czerwona posiada wąska i zaokrągloną koronę. Rosnąc w zagęszczeniu wykształca niewielką owalną koronę na wysokości trzech czwartych pnia. Drzewo o prostym pniu. Dorasta do wysokości 25–30 m. Kora w górnych partiach, a także u młodych drzew, pomarańczowoczerwona do czerwonobrązowej, cienka i łuskowata, z czasem staje się spękana i gruba, u dołu szarobrązowa.
Igły. Igły ciemnozielone, zebrane po 2 sztuki na krótkopędzie, długości 12–18 cm, łamliwe, proste lub delikatnie skręcone.
Szyszki. Szyszki męskie okrągławe, jasnoczerwone, w dużych skupiskach na końcu gałązki. Początkowo szyszki żeńskie są rudo-brązowe, okrągłe. Młode zielone o 2,5 cm średnicy, dojrzałe symetrycznie jajowate, długości 4–6 cm, z czasem brązowieją, po 2 latach otwierają się i ich średnica dochodzi do 3,5–6 cm. Łuski bez kolców. Nasiona jajowate, brązowe, długości 3–5 mm, opatrzone 20 mm skrzydełkiem.
Pochodzenie: Ameryka Północna, od kanadyjskiej Nowej Fundlandii na zachód, aż do Manitoby oraz na południe do stanów USA - Illinois i Pensylwanii.
Rozmaitości:
Nazwa tej sosny wywodzi się od czerwonawego koloru jej kory.
Drzewa podobne:
Sosna czarna - różnicą są miejscami połączenia igieł z pędem.
Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Powsinie
Cechy drzewa:
Sosna bośniacka to wolno rosnące drzewo o gęstej, wąskostożkowatej koronie, z wiekiem owalnej.
Dorasta do wysokości 25–35 metrów. Pień osiąga do 2 metrów średnicy. Kora jest gruba, gładka i szara, z wiekiem pęka na drobne płaty.
Igły. Igły zebrane w pęczki po 2 sztuki, ciemnozielone, mocne i kłujące, długości 4,5–10 cm, grubości 1,5–2 mm.
Szyszki. Szyszki żeńskie kuliste, początkowo niebiesko-purpurowe, potem jasnobrązowe, długości 5–8 cm, najczęściej wyrastają po dwie. Łuski cienkie i delikatne, u dojrzałych szyszek charakterystycznie odgięte ku nasadzie. Nasiona długości 6–7 mm, ze skrzydełkiem długości 2–2,5 cm.
Pochodzenie: Bałkany, Południowa Europa.
Rozmaitości:
Rzadko spotykana u nas. Jest wysokogórską sosną rosnącą na słonecznych zboczach obszaru śródziemnomorskiego. To tereny suche, wyjałowione i wapienne, czego sosny zazwyczaj nie tolerują. Jest sosną bardzo długowieczną. Spotykane są drzewa dożywające 1300 lat. Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Ponieważ rośnie bardzo wolno to nie ma zastosowania w leśnictwie, a przede wszystkim w domowych ogrodach i parkach. U nas w młodości może przemarać w czasie mroźnych zim.
Drzewa podobne:
Sosna czarna i sosna czerwona mają podobne, długie igły. Warto zwrócić uwagę na miejsce przytwierdzenia igieł do pędu i niebieskawy kolor niedojrzałych jeszcze szyszek.
Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Rogowie
Cechy drzewa:
Sosna gęstokwiatowa to zazwyczaj niskie drzewo. W swojej ojczyźnie jednak dorasta nawet do 30 metrów i średnicy pnia 1,5 m. Kora zbliżona wyglądem do kory sosny zwyczajnej, czerwonawa, łuszcząca się. Młode pędy niebieskobiałe, nagie; pąki cylindryczne, brązowe, żywiczne.
Igły. Igły rosną parami na krótkopędzie, miękkie, smukłe, długości 8–12 cm, jasnozielone lub niebieskawe, opadające w trzecim roku.
Szyszki. Szyszki jajowate, jasnobrązowe, o długości 4–6 cm, przed rozszerzeniem, stożkowe, spiczaste. Nasiona o długości 0,6 cm, ze skrzydłem około trzy razy dłuższym.
Pochodzenie: Japonia, Półwysep Koreański, północno-wschodnie Chiny, południowo-wschodnia Rosja.
Rozmaitości:
Porasta obszary od wybrzeża do niskich partii gór. Dobrze znosi suszę, lubi stanowiska nasłonecznione na lekkich, drenowanych, nieznacznie kwaśnych glebach. Jest istotnym elementem w klasycznych ogrodach japońskich. Japońscy ogrodnicy ćwiczą na niej swoje ogrodowe triki. W Polsce rzadkość. Wprowadzona do szerszego stosowania na świecie przez Siebolda z terenów Japonii w 1854 roku.
Drzewa podobne: Podobna do naszej rodzimej sosny zwyczajnej ale ogólnie różni się wyglądem, igły są zielone (a nie szaro-zielone), a młode pędy sine (a nie zielone).
Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Rogowie.
Cechy drzewa:
Sosna Banksa drzewo różnej wysokości, od krzaczastego krzewu do typowego drzewa o wysokości od 6 do 15 metrów. Młode pędy bez puchu. Pąki w kształcie jajka, długości 0,8 cm, otoczone żywicą.
Igły. Igły rosną w parach, utrzymują się na gałązkach od dwóch do czterech lat. Długość igieł od 2,5 cm do 7,5 cm, płaskie z jednej strony, wypukłe z drugiej, ciemnozielone, mocno zakrzywione.
Szyszki. Szyszki męskie cylindryczne, żółto-zielone, wyrastają w grupach na końcówkach gałązek. Szyszki żeńskie początkowo owalne, czerwonawe. Dojrzewając dorastają do 3–5 cm długości. Są jasnobrązowe, charakterystycznie zakrzywione, spiczaste. Tarczki łusek są spłaszczone, pozbawione kolców lub z niewielkim, delikatnym kolcem, który najczęściej odpada zanim szyszka dojrzeje.
Pochodzenie: Kanada i północno-wschodnie rejony USA.
Rozmaitości:
Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat od zapylenia i zaraz potem uwalniają nasiona lub pozostają na gałęziach przez lata, otwierając się dopiero pod wpływem wysokiej temperatury np. towarzyszącej pożarom lasu. Tak następuje naturalne odnowienie zniszczonego pożarem drzewostanu. Nazwa tej sosny pochodzi od nazwiska Josepha Banksa (1743–1820), który przewodził Towarzystwu Królewskiemu w Londynie w latach 1778–1819.
Drzewa podobne:
Zakrzywione szyszki są bardzo charakterystyczne i ułatwiają szybkie rozpoznanie tej sosny. Podobna jest do niej sosna wydmowa (Pinus contorta) ale z szyszkami z kolczastymi wyrostkami.
Lokalizacja zdjęć: Arboretum w Rogowie, arboretum w Powsinie.